Op de Zaanse Schans komen de 18e en 19e eeuw tot leven
Over Zaans erfgoed moet je niet alleen lezen in geschiedenisboeken, nee, dat moet je beleven! Dat moet architect Jaap Schipper gedacht hebben toen hij in 1946 met het plan voor de Zaanse Schans kwam. Vanaf 1961 zijn verschillende panden naar het gebied getransporteerd, over de weg en over het water. De Zaanse Schans is, samen met de molens, musea, natuur en cultuur uitgegroeid tot een topattractie waar je de industriële geschiedenis van Nederland van dichtbij beleeft.
Tijdlijn: hoe kwam de Zaanse Schans tot stand?
Het is halverwege de 19e eeuw: de industriële revolutie in de Zaanstreek begint. Wat u nu op de Zaanse Schans ziet is hoe een Zaanse woon- en werkbuurt er rond die tijd uit heeft gezien: met erven, paden, houten huizen, pakhuizen en molens, sloten en landerijen. Lees hier hoe deze bijzondere plek in de Zaanstreek tot stand is gekomen:
Wilt u de bijzondere locaties op de Zaanse Schans van dichtbij bewonderen?
In memoriam: architect Cornelis De Jong.
De Zaanse Schans is hem veel dank verschuldigd. Cornelis de Jong, één van de architecten uit de beginjaren van de Zaanse Schans. Veel panden en bruggen zijn onder de begeleiding van Cornelis geplaatst of herbouwd op de Schans. Daarnaast is door hem een inventarisatie gemaakt van bedreigde panden, die in aanmerking zouden kunnen komen voor het verplaatsen naar de Zaanse Schans.
De in 1930 in Doorn geboren Cor de Jong, zoon van aannemer Jan de Jong, volgde een opleiding metselaar op de ambachtsschool in Amsterdam. Daar werd zijn kwaliteit als tekenaar van portretten en karikaturen al snel opgemerkt, zodat Cor de officiële schooltekenaar werd. Na de HTS werd Cor tekenaar bij onder meer architect Bot en architectenbureau Van der Linden te Amsterdam en volgde een avondopleiding aan de Academie van de Bouwkunst.
In 1959 raakte Cor onder de indruk van het Noord-Hollandse erfgoed toen hij terecht kwam in innemende dorp De Rijp, met zijn vele 17eeeuwse woningen. Hij begon als architect in samenwerking met architect Imken uit Edam. Vervolgens startte hij als zelfstandige zijn architectenbureau in De Rijp. Hij verwierf naam met diverse fraaie ontwerpen, maar ook met de restauraties van monumentale panden.
Tot 1963 werd de voorbereiding, het ontwerp en de eerste verplaatsingen van panden naar de Zaanse Schans, geïnitieerd door de stichting Zaans Schoon, begeleid door de geestelijk vader van de Zaanse Schans, architect Jaap Schipper. Schipper werd ondersteund door de heer G.M.G. Bakker, gemeente architect van Zaandam. Door een statutenwijziging in 1963 kon Jaap Schipper geen dubbelfunctie uitvoeren van restauratie architect én adviseur; er werd besloten een tweede restauratie architect te zoeken. Vanuit Monumentenzorg werd Cornelis de Jong voorgesteld. Het eerste pand dat Cornelis herbouwde op de Schans, was het pand Zeilenmakersstraat te Westzaan, thans Zeilenmakerspad 1 op de Zaanse Schans. En meerdere panden volgden, zoals het pand Noorderkerstraat (thans Kalverringdijk 7), Meester Cornelispad (Zonnewijzerspad 8), Weeshuispad 1 Zaandijk (Zonnewijzerspad 7) en de Wormerveerse pakhuizen de Bezem en De Kraai. In 1987 tekende Cor de reconstructie van een Oostzaanse vaarboerderij, thans de Catharina Hoeve.
Opmeting door Cor eind jaren ’60 het pand Rozengracht te Zaandam, thans Kalverringdijk 21 Aan ’t Glop.
In 1996 werd Cor getroffen door een herseninfarct, waardoor zijn lichamelijk gesteldheid werd aangetast. De Zaanse Schans is Cor niet vergeten. In 2013 is het entreegebied bij de Kalverringdijk opnieuw ingericht en op was Cor als eregast aanwezig bij de opening van de kralentuin.
Cornelis de Jong overleed op 6 februari 2019 op 88 jarige leeftijd. Wij zullen hem herdenken als een kundig vakman, die op zijn tijd ook wel eens een knipoog kon maken tijdens serieuze restauratie projecten.
Links zittend Cornelis de Jong, naast zijn vrouw Maja op 14 mei 2013
Opmeting door Cor eind jaren ’60 het pand Rozengracht te Zaandam, thans Kalverringdijk 21 Aan ’t Glop.